Cô Liên

Huỳnh Văn Gấm sinh ra tại huyện Châu Thành, tỉnh Long An. Ông tốt nghiệp trường trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương năm 1945. Năm 1944, ông đoạt giải Salon Unique khi còn đang theo học tại trường, đến năm 2000, ông được trao Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học và Nghệ thuật. Tác phẩm nghệ thuật cách mạng của ông đã có tác động rất lớn đến nền mỹ thuật Việt Nam trong thời gian đó. Huỳnh Văn Gấm cũng là Tổng Biên tập Tạp chí Văn nghệ đầu tiên tại Việt Nam.

Hoạ sĩ Huỳnh Văn Gấm là sinh viên Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương khóa VI (1941-1945) cùng khóa với Bùi Xuân Phái, Nguyễn Tư Nghiêm, Tạ Thúc Bình…

Khi Nhật đảo chính Pháp, khóa học dở dang, ông trở về miền Nam. Tháng 5/1945, ông tham gia Thanh niên Tiền Phong.

Tháng 6/1945, ông được kết nạp vào Đảng Cộng sản Đông Dương. Tháng 8/1945, tham gia giành chính quyền, phụ trách Ban Quân sự tỉnh, rồi Phó Bí thư Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Mặt trận Việt Minh, Trưởng Ban Tuyên truyền tỉnh Tân An và đại biểu Quốc hội khóa I, tháng 1/1946.

Năm 1948, Huỳnh Văn Gấm được giao nhiệm vụ tổ chức cơ sở in giấy bạc cho Nam Bộ, vào Ban Chấp hành Hội Văn nghệ Việt Nam. Từ năm 1950-1954 ông là Chi hội phó Hội Văn nghệ Nam Bộ.

Tập kết ra Bắc, tháng 11/1954, ông về công tác tại Ban Mỹ thuật Trung ương, Chi ủy viên Chi bộ văn nghệ. Năm 1963, ông về Nhà xuất bản Mỹ thuật âm nhạc, thuộc Bộ Văn hóa. Năm 1964-1967, ông sáng tác ở Hội Mỹ thuật Việt Nam.

Năm 1968 là Ủy viên Ban chấp hành Hội Liên hiệp Văn học – Nghệ thuật Việt Nam, đồng thời là Ủy viên Thường vụ Hội Mỹ thuật Việt Nam cho đến hết nhiệm kỳ (1968-1973). Cũng vào những năm này, ông được cử đi dự Đại hội Văn hóa Á – Phi – Mỹ La tinh, tổ chức tại Lahabana (Cuba).

Đầu những năm 1960, nhiều họa sĩ miền Bắc đi sâu vào lĩnh vực sơn mài và tạo được nhiều tác phẩm có giá trị, nhưng Huỳnh Văn Gấm vừa làm công tác lãnh đạo văn nghệ, vừa nghiên cứu và sáng tác nhiều tác phẩm bằng chất liệu sơn mài về đề tài miền Nam. Nhiều tác phẩm đạt đến nghệ thuật cao, góp phần vào sự nghiệp phát triển nền mỹ thuật Việt Nam hiện đại.

Các tác phẩm của ông thể hiện năng lực sáng tạo mạnh về bố cục hình tượng, màu sắc… và một phong cách rất riêng, như tác phẩm “Chống bắt lính ở miền Nam” (92x135cm) năm 1958, bằng chất liệu sơn mài, đã tham gia triển lãm ở 12 nước xã hội chủ nghĩa, tổ chức tại Matxcơva vào năm 1958-1959 và tại các nước Xã hội Chủ nghĩa anh em Đông Âu năm 1959-1960. Các tác phẩm khác như “Đọc sách” (33x84cm). “Nam Kỳ khởi nghĩa” cũng nhận được giải nhất trong cuộc triển lãm mỹ thuật toàn quốc năm 1960.

Hai tác phẩm “Trái tim và nòng súng” (70x140cm) và “Họp Công hội Đỏ” (90x120cm) 1974, tham gia triển lãm mỹ thuật năm 1975, chào mừng 30 năm thành lập nước Việt Nam dân chủ cộng hòa và sau đó tham gia triển lãm mỹ thuật toàn quốc năm 1976. Ông cũng cho ra đời nhiều tác phẩm sơn mài khác như: “Bác Hồ thời thơ ấu”, “Ngô Gia Tự,” “Võ Thị Sáu”, “Cô Liên”, “Ngày chủ nhật”…

Thông qua những chuyến đi thực tế ở vùng than Quảng Ninh, ông đã sáng tác “Trên mỏ than Đèo Nai” vào năm 1968. Đây là bức tranh sơn dầu nổi bật nhất với những gam màu trầm ấm, thể hiện tài năng trong việc sử dụng chất liệu sơn dầu của ông. Ngoài ra, họa sĩ Huỳnh Văn Gấm cũng sáng tác mảng tranh cổ động.

Năm 1970, ông cho ra đời bức tranh “Thừa thắng xông lên đánh thắng giặc Mỹ xâm lược” và “Sống chiến đấu lao động học tập theo gương Bác Hồ vĩ đại” được phổ biến rộng rãi, đã gây được ấn tượng sâu sắc trong lòng nhân dân và cán bộ chiến sĩ. Bức tranh được chọn đưa vào tuyển tập tranh cổ động.

Năm 1977, Hội Mỹ thuật Việt Nam ra tạp chí mỹ thuật, Họa sĩ Huỳnh Văn Gấm được cử làm Tổng biên tập. Năm 1979, ông cùng gia đình chuyển về thành phố Hồ Chí Minh và ở đây đến lúc ông qua đời.

Huỳnh Văn Gấm là một họa sĩ tiêu biểu, ông nỗ lực hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao. Ông tâm huyết với đề tài miền Nam, trọn lòng tin sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước.

Ông là một trong những cánh chim đầu đàn phát triển nền Mỹ thuật Việt Nam. Cùng với 18 họa sĩ, nhà điêu khắc nổi tiếng như: Nguyễn Sáng, Diệp Minh Châu, Nguyễn Hải… ông được tặng giải thưởng Hồ Chí Minh cao quý.