"Đốt đuốc đi học" (1954) của Tô Ngọc Vân là một bức tranh quan trọng, đánh dấu sự phát triển của nghệ thuật hội họa Việt Nam trong giai đoạn lịch sử đầy biến động. Là một nghệ sĩ tài năng và tâm huyết, Tô Ngọc Vân đã khéo léo kết hợp nghệ thuật cổ truyền với những yếu tố cách tân, mang đậm tinh thần yêu nước và gắn liền với cuộc sống của người dân thời kỳ kháng chiến chống Pháp.

1. Hình tượng nhân vật

Bức tranh miêu tả một người đàn ông đứng nghiêng, mặc bộ trang phục đơn giản, tay cầm bó đuốc đang cháy sáng. Người đàn ông này mặc quần áo truyền thống với màu vàng nhạt, đầu đội khăn đỏ, tay cầm một quyển sách. Điều này có thể tượng trưng cho tinh thần học tập, khát khao tri thức của người dân, bất chấp hoàn cảnh khó khăn.

2. Bố cục và tư thế

Người đàn ông trong tranh đang đứng với dáng điệu nghiêng về phía trước, mắt nhìn về phía ngọn đuốc. Bố cục đơn giản, nhưng rất cân đối, với hình tượng nhân vật chiếm trọn phần lớn không gian, ngọn đuốc tạo điểm sáng nổi bật trên nền tranh màu sáng nhạt. Việc tập trung vào một nhân vật duy nhất với quyển sách và ngọn đuốc đã nhấn mạnh ý nghĩa trọng tâm của bức tranh: khát vọng học tập và ánh sáng tri thức trong đêm tối.

3. Ánh sáng và màu sắc

Tô Ngọc Vân sử dụng tông màu ấm, chủ yếu là các sắc vàng, cam, đỏ, tượng trưng cho sự ấm áp và sức sống. Ngọn lửa đuốc đỏ cam rực rỡ là điểm sáng nổi bật nhất trong bức tranh, vừa mang ý nghĩa thực tế (ánh sáng của ngọn đuốc) vừa tượng trưng cho sự thắp sáng của tri thức. Tông màu nhạt của phông nền tạo cảm giác yên bình, nhưng cũng gợi lên sự đơn sơ, giản dị của cuộc sống ở nông thôn thời bấy giờ.

4. Biểu tượng và ý nghĩa

Người đàn ông cầm sách và đuốc không chỉ là hình ảnh một cá nhân mà còn đại diện cho cả một thế hệ người Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến. Họ không từ bỏ khát khao tri thức dù phải đối mặt với nhiều khó khăn. Ngọn đuốc chính là biểu tượng của ánh sáng tri thức, còn quyển sách tượng trưng cho văn hóa và kiến thức, những yếu tố mà người dân Việt Nam luôn coi trọng.

5. Thông điệp của bức tranh

"Đốt đuốc đi học" không chỉ là một bức tranh miêu tả hiện thực mà còn là một lời nhắn nhủ về tinh thần hiếu học và khát khao tiến bộ, bất kể hoàn cảnh gian khó. Tô Ngọc Vân đã khắc họa hình ảnh một người đàn ông cầm đuốc với sự tôn trọng và sự lạc quan, như một biểu tượng cho nỗ lực xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn thông qua giáo dục và tri thức.

Bức tranh "Đốt đuốc đi học" của Tô Ngọc Vân mang đậm ý nghĩa nhân văn và tinh thần cách mạng, thể hiện sự kiên trì trong việc tìm kiếm tri thức, dù trong hoàn cảnh kháng chiến khó khăn. Tác phẩm đã thành công trong việc truyền tải thông điệp về sức mạnh của giáo dục và niềm tin vào tương lai, một giá trị vẫn còn nguyên vẹn trong xã hội hiện đại.

Nguồn: Sưu tầm